Քանի որ առևտրի կազմակեպումը մինչև 20րդ դարի սկիզբ բացառապես քարավանային էր /գնացքի գիծը Երևան է հասել միայն 1902թ/, ապա առևտրի կազմակերպման համար անհրաժեշտ և կարևորագույն ենթակառուցվածք էին հանդիսանում քարավանատները։ Հասկանալի պատճառներով դրանք բոլորը գտնվում էին շուկայական հրապարակի շրջակայքում։ Շոպենի վկայությամբ, Արևելյան Հայաստանը Ռուսաստանին միացնելու շրջանում Երևանում պահպանվել էին յոթ քարավանատներ՝ Գյուրջի, Ջուղայի, Զարաբ-խանի, Թաղիր, …
Երևանը գտնվում էր քարավանային առևտրի հարավից հյուսիս տանող ճանապարհին, այդ իսկ պաճտառով ուշ միջնադարից ընդհուպ մինչև քսաներորդ դարի քսանական թվականներ հանդիսանում էր քարավանային առևտրի հանգույց։ Առևտուրն իրականացվում էր արևելյան տիպի շուկա-հրապարակներում, որոնց շուրջ սովորաբար կառուցված էին առևտրային խանութ-կրպակներ։ Դրան զուգահեռ կրպակների մի մասը ծառայում էր նաև որպես խանութ-արհեստանոցներ՝ կոշկակարների, դերձակների, խեցեգործների, երկաթագործների և այլն։ Երևանն …
Մլերի գերեզմանատունը գտնվում էր այսօրվա Կոմիտասի անվան զբոսայգու տարածքում։ Համաձայն Մեհրաբովի 1906-11թթ հատակագծի, գերեզմանատան հյուսիսային մասն առանձնացված էր որպես ուղղափառ, իսկ հարավային, ավելի մեծ մասը որպես նոր հայկական գերեզմանոց։ Հենց հայկական գերեզմանոցի միջին մասում էլ գտնվում էր Մլերի դամբանական եկեղեցին։ Այն կառուցվել էր 1900 թվականին ճարտարապետ Միրզոևի նախագծով[1]։ Ինքը հեղինակը նույնպես թաղվել է իր նախագծած …
Դամբարանը գտնվում է Երևանի սրտում՝ Աբովյան 3 հասցեի տակ։ Գետնափոր է, մասամբ հատված բնական տուֆային շերտում, մասամբ կառուցած նույն կարմիր տուֆից։ Թվագրվում է 1319 թվականով և հանդիսանում է հայազգի վարպետ Շաղիկի գործը[1]։ Դեպի առաստաղ բարձրացող խորշերը ամողջությամբ քանդակված են արևելյան ոճի ստալակտիտային խորշակներով՝ մուկարնասներով։ Մուտքի վերևում կա արաբատառ արձանագրություն։ Ցավոք, դամբարանը գտնվում է մասնավոր սեփականություն …
Երևանում տարբեր ժամանակներում հայտնի է մի քանի բերդերի առկայության մասին։ Այսպես, բացի Էրեբունի ամրոցը, սկսած 7րդ դարից աղբյուրները տեղեկություն են տալիս Երևանում վաղ միջնադարյան բերդի առկայության մասին, որի տեղակայման վայրը, սակայն, ցավոք հայտնի չէ։ Հրազդան գետի բարձր ափին կառուցված Երևանի վերջին բերդը, որը գործել է մինչև Արեևլյան Հայաստանը Ռուսական կայսրության կազմում ընդգրկվելը, ըստ Առաքել Դավրիժեցու …
Կամուրջը կառուցվել է Հրազդան գետի վրայով 1679թ ավերիչ երկրաշարժից անմիջապես հետո՝ հայ մեծահարուստ վաճառական Խոջա Փիլավի միջոցներով, այստեղից էլ գալիս է կամրջի անվանումը։ Երբեմն օգտագործված տուֆի գույնով պայմանավորված անվանվում է նաև Կարմիր կամուրջ։ Ունեցել է երկու մեծ/հիմնական և երկու փոքր կամարաձև թռիչք։ Երկարությունը եղել է ավելի, քան 80 մետր, իսկ լայնություն կազմել է մոտ 6.5 …
Ինչպես և հավանաբար Գեթսեմանի մատուռը, Կոզեռնի մատուռը ևս հիմնովին վերակառուցվել է Երևանի 1679թ երկրաշարժից ավերված միջնադարյան մատուռի հիման վրա[1]։ Մատուռն, ինչպես և շրջակա գերեզմանատունը, անվանումը ստացել է 11րդ դարի հայ աստղագետ, տոմարագետ վարդապետ Հովհաննես Կոզեռնի անունով, ով կյանքի վերջին շրջանում հաստատվել է Երևանի սուրբ Անանիայի դամբարանին կից վանքում՝ այսօրվա Սուրբ Զորավար եկեղեցու տարածքում։ Մահանալուց հետո …
Գտնվել է այսօրվա Օպերայի և Բալետի պետական թատրոնի տեղում։ Հանդիսանում է 1679թ երկրաշարժի ժամանակ քանդված փոքր եկեղեցու հիմնովին վերակառուցված տարբերակը[1]։ Ըստ Կարո Ղաֆադարյանի այն սկզբապես կառուղվել է հավանաբար 13րդ դարում[2]։ Մատուռը վերանորոգվել է 1901թ՝ Իսահակ և Հովհաննես Մելիք-Աղամայլանների հովանավորությամբ։ Քանդվել է 1930ականների առաջին կեսում՝ Օպերայի և Բալետի պետթատրոնի, կամ ինչպես այն ժամանակ էր կոչվում՝ Ժողտան …
Սբ․ Անանիա Առաքյալի անապատի մատուռը կառուցվել է IX-XIII դդ, որի տեղում XVII դարում հիմնվել է նույնանուն եկեղեցի։ Տարածված ժողովրդական անունը՝ Զորավոր, կապված է եկեղեցում պահվող ավետարանի հետ, որը համարվել է հրաշագործ։ 1679թ ավերիչ երկրաշարժից հետո եկեղեցին 1693թ․ վերանորոգվել է հարյուրապետ Գաբրիել Գեղամյանցի հանգանակությամբ։ Մինչև 1835 թ․, գտնվելով Երևանի այն ժամանակվա սահմաններից դուրս, եղել է մենաստան, …
Երևանի թեմական առաջնորդանիստ եկեղեցին է։ Կառուցվել է 1818-1842թթ․ ընթացքում[1], ավելի վաղ՝ մինչև 1679թ․ ավերիչ երկրաշարժն այստեղ գոյություն ունեցած վանքի տեղում։ Ըստ Շահխթունյանցի՝ նախորդ շինությունը կառուցվել է Նահապետ Ա Եդեսացի կաթողիկոսի ժամանկներում (1691-1705թթ), սակայն տասնիններորդ դարի սկզբին այն լրիվ խարխլվել էր, և Արարատյան թեմի առաջնորդ նույն ինքը Հովհաննես եպս․ Շահխաթունյանցը Հովհ․ Կարբեցի կաթողիկոսի հրամանով լրիվ քանդել …